Στάθμιση και Διαχείριση Διακινδύνευσης
Γενικά στοιχεία
Περιγραφή
Κατανόηση των βασικών εννοιών και φαινομένων που σχετίζονται με την ασφάλεια των βιομηχανικών εγκαταστάσεων. Εκπαίδευση στην αναγνώριση κινδύνων και στις τεχνικές στάθμισης της διακινδύνευσης. Υπολογισμός και αξιοποίηση των υπολογισμένων τιμών διακινδύνευσης. Ολοκληρωμένη εφαρμογή των κατάλληλων τεχνικών στάθμισης διακινδύνευσης σε διάφορες βιομηχανικές εγκαταστάσεις.
Ύλη
1. Εισαγωγή: Βασικές έννοιες, κίνδυνος και διακινδύνευση, στάθμιση διακινδύνευσης, στόχος μελετών επικινδυνότητας, άλγεβρα Bool, πιθανότητες αστοχιών και συχνότητες ατυχημάτων.2. Ανάλυση επιπτώσεων: Μοντέλα πηγής (ρυθμοί διαφυγής, αναβρασμός, εξάτμιση, διασπορά), πυρκαγιές και εκρήξεις (εκρήξεις νεφών αερίων, ταχυκαύσεις, φυσικές εκρήξεις, εκρήξεις μπλέβης, πυρόσφαιρες, πυρκαγιές λίμνης, φλογοπίδακες, κατακαύσεις, καταρρήξεις).3. Μοντέλα επιπτώσεων: Διαφυγή τοξικών αερίων, θερμική ακτινοβολία, εκρήξεις. 4. Αναγνώριση κινδύνων: Ιδιότητες των υλικών και των συνθηκών των διεργασιών μιας βιομηχανικής διαδικασίας, ο ρόλος της εμπειρίας, τεχνικές αξιολόγησης κινδύνων.5. Τεχνικές στάθμισης διακινδύνευσης Α: Συχνότητες ατυχημάτων, κατάλογοι ελέγχου, ανάλυση «Τι–Εάν», ανάλυση κινδύνων και λειτουργικότητας (HAZOP), ανάλυση τρόπου αστοχίας και αποτελέσματος (FMEA), 6. Τεχνικές στάθμισης διακινδύνευσης Β: Ανάλυση δένδρου σφαλμάτων (FTA), ανάλυση δένδρου συμβάντων (ΕΤΑ), επιλογή τεχνικής διακινδύνευσης.7. Αξιολόγηση της σταθμισμένης διακινδύνευσης: Δείκτες κινδύνου, ατομική και συλλογική διακινδύνευση.8. Δημιουργία βάσης δεδομένων: Ιστορικό ατυχημάτων, δεδομένα διεργασιών της βιομηχανικής διαδικασίας, δεδομένα φύλλων ασφαλείας χρησιμοποιούμενων υλικών (MSDS), περιβαλλοντικά δεδομένα, δεδομένα αξιοπιστίας εξοπλισμού, δεδομένα ανθρώπινης αξιοπιστίας.9. Ειδικά θέματα και τεχνικές: Αλυσωτό φαινόμενο (Domino effect), μη-διαθεσιμότητα συστημάτων ασφαλείας, αξιοπιστία ηλεκτρονικών συστημάτων, άλλες τεχνικές (αναλύσεις OSHA, IFAL, FAR, ρυθμός θνησιμότητας).10. Διαχείριση ασφαλείας: Ανθρώπινος παράγοντας, αντίληψη του κινδύνου, οργάνωση ενός συστήματος ασφαλείας, διερεύνηση ατυχημάτων.11. Παραδείγματα εφαρμογών Α: Σκοπός και στρατηγική, περιγραφή της βιομηχανικής διαδικασίας, αναγνώριση κινδύνων, φάση της έρευνας και ανάπτυξης (Τι–Εάν), βασικός σχεδιασμός (προκαταρκτική ανάλυση κινδύνων). 12. Παραδείγματα εφαρμογών Β: Λειτουργία πιλοτικής εγκατάστασης (HAZOP), φάση λεπτομερούς σχεδιασμού (FTA και ΕΤΑ), κατασκευή και εκκίνηση βιομηχανικών εγκαταστάσεων (κατάλογοι ελέγχου).13. Παραδείγματα εφαρμογών Γ: Περιοδικός έλεγχος κανονικής λειτουργίας (HAZOP), διερεύνηση ατυχήματος (FMEA), παροπλισμός εγκατάστασης (Τι-Εάν και κατάλογοι ελέγχου).
Βιβλιογραφία
- "Στάθμιση Διακινδύνευσης και Διαχείριση Ασφάλειας στις Βιομηχανίες Διεργασιών", Φ. Ρήγας, ΕΜΠ, 2009.
- "Guidelines for Chemical Process Quantitative Risk Analysis", Center for Chemical Process Safety of the American Institute of Chemical Engineers, 2nd edition, 2000.
- "Hazard Evaluation Procedures", Center for Chemical Process Safety of the American Institute of Chemical Engineers, 2nd edition, 1992.
Εργαστήριο
Εργαστήριο Η/Υ της Σχολής (ΕΠΥ)
Mέθοδοι αξιολόγησης
Τελική γραπτή εξέταση
Διδάσκοντες
Φώτης Ρήγας
Αναπληρωτής Καθηγητής