ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑ 7: ΕΜΒΑΘΥΝΣΕΙΣ - ΠΛΕΥΡΕΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΥ

ΜΕΣΑ στην ελληνική αρχιτεκτονική του 20ού αιώνα

Η αρχιτεκτονική ιστορία γράφεται από όσα κτίζονται αλλά και από όσα δεν κτίζονται. Ιδέες, προτάσεις, μελέτες, διαγωνισμοί επηρεάζουν την ιστορία και θεωρία της αρχιτεκτονικής συνεχώς. Σκίτσα, σχέδια, μακέτες, αναπαραστάσεις έργων τα οποία δεν υλοποιήθηκαν ποτέ επηρεάζουν συχνά πολύ περισσότερο από έργα κτισμένα. Ορισμένα ‘άκτιστα κτίσματα’ μπορεί να είναι πολύ πιο σημαντικά, δυνατά, ‘πραγματικά’ από άλλα που υλοποιήθηκαν. Έργα μικρά ή μεγάλα, γνωστά η άγνωστα, κατασκευές που βρίσκονται στους μεταφορικούς ΄χώρους΄ της σκέψης και της φαντασίας μας μπορεί να είναι πολύ πιο ‘αληθινές’ από κτισμένες κατασκευές που βρίσκονται γύρω μας.

Αν η αρχιτεκτονική είναι “δοχείο ζωής”, όπως πίστευε ο Άρης Κωνσταντινίδης, το εσωτερικό της αρχιτεκτονικής είναι η ίδια η ζωή. Μέσα στα κτήρια είναι που αναπτύσσεται κυρίως το κατοικείν, με την ευρεία έννοια, και διαμορφώνεται η εμπειρία της ζωής και του χώρου ταυτόχρονα.

Το μέσα ορίζει, περικλείει, προστατεύει, αλλά και παρέχει τη δυνατότητα για δράση και δημιουργία. Τόπος του ατόμου και της οικογένειας, τόπος συνέυρεσης και προσωπικής έκφρασης, κλειστή σφαίρα και ανοιχτό παράθυρο προς τον κόσμο.

Αυτό το μέσα είναι που επανα-ορίζεται στις ημέρες μας και γίνεται αντιληπτό τόσο ως χώρος προστασίας όσο και ως χώρος περιορισμού οδηγώντας μας να ξανασκεφτούμε και να αναθεωρήσουμε τα όρια και τα χαρακτηριστικά του.

Το μάθημα Ιστορία και Θεωρία 7: Πλευρές του Ελληνικού Μοντερνισμού έχει φέτος ως θέμα του τους εσωτερικούς χώρους σημαντικών κτηρίων της ελληνικής  αρχιτεκτονικής του 20ού αι. και εξετάζει τη δομή τους, τη γεωμετρία τους, τις αναλογίες τους, τα υλικά τους, τα χρώματά τους τον εξοπλισμό τους, τον διάκοσμό τους, τα αντικείμενά τους και τις λεπτομέρειές  τους. Στόχος του μαθήματος είναι να μελετήσει τα εσωτερικά των κτηρίων τόσο ως συνολικές συνθέσεις όσο και να τα αναλύσει στα επιμέρους τους σχεδιαστικά και κατασκευαστικά στοιχεία. Σημαντικό ζητούμενο είναι, επίσης, να μελετηθεί το πως το εσωτερικό του κάθε κτηρίου δεν ορίζει μόνο ένα ‘μέσα’ αλλά ανοίγεται, ταυτόχρονα, προς το περιβάλλον, την πόλη, τη φύση, τη θέα, τα καιρικά στοιχεία, τα γειτονικά κτήρια. Τέλος, θα αναζητηθούν οι τρόποι μέσα από τους οποίους ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός αντιλαμβάνεται το σώμα, και τη σχέση του με τον χώρο μέσα από μια πολυ-αισθητηριακή αντίληψη.

Εσωτερικά γνωστά και άγνωστα, αφαιρετικά και πληθωρικά, ψυχρά και ζεστά, με κρυφές και φανερές σχεδιαστικές αρχές, εκπλήξεις, μυστικά και απρόσμενες ανατροπές. Εσωτερικά τα οποία περιγράφουν μια συγκεκριμένη σχέση με τον κόσμο και μεταφέρουν αρχές και αξίες για την αρχιτεκτονική, την ιδωτική ζωή, το κοινωνικό πεδίο.

Η επίσκεψη στο ‘μέσα’ της ελληνικής αρχιτεκτονικής θα μας γνωρίσει άγνωστες ή λιγότερο προβεβλημένες πλευρές της και θα αναδείξει έναν άλλον τρόπο να προσεγγίσουμε το κτισμένο περιβάλλον.

Παρασκευή 10.15 – 14.00, Μ232

Διδάσκοντες: Κ. Τσιαμπάος - Π. Τουρνικιώτης

Επικουρικό διδακτικό έργο: Νίκη Κογκέλη (nkogkeli@gmail.com) - Γιώργος Εμμανουήλ Κόκκαλης (georkokkalis@gmail.com)