Στο μάθημα της Αστικής Γεωγραφίας οι σπουδαστές/σπουδάστριες εξοικειώνονται με τις βασικές έννοιες της αστικής γεωγραφίας και τα κυριότερα προβληματα τα οποία συνδέονται με την αστική ανάπτυξη στις σύγχρονες πόλεις. Ιδιαίτερα τονίζεται ότι βασική συνιστώσα της ανάπτυξης του «αστικού χώρου» είναι η δημιουργία ιδιόμορφων κοινωνικών και χωρικών μορφολογιών. «Μορφολογίες» (γεωφυσικές, δομημένου περιβάλλοντος, συμβολικές) οι οποίες αποτελούν την καταγραφή στο χώρο της ιστορίας των δομών, των σχέσεων, των θεσμών και των αντιλήψεων που συντελούν στη διαμόρφωσή του.

Στο πλαίσιο ειδικά σχεδιασμένων ασκήσεων, οι οποίες εκπονούνται στη διάρκεια του εξαμήνου δίνεται έμφαση, στη διερεύνηση της χωρο-κοινωνικής συγκρότησης ή/και αναδιάταξης των σύγχρονων πόλεων. Εξετάζονται για παράδειγμα η δυναμική της διαμόρφωσης των χρήσεων γης,  η σημασία των οικονομικών δραστηριοτήτων και των αξιών γης στη συγκρότηση αστικών περιοχών, η διάχυση ‘ασύμβατων’ χρήσεων και δραστηριοτήτων σε περιοχές κατοικίας, καθώς και η σχέση τους με προϋπάρχουσες ή όχι τάσεις ‘υποβάθμισης’.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ.

Ορισμός, τρόπος μελέτης και βασικές έννοιες της Αστικής Γεωγραφίας.

ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ.

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ.

Ορισμός της πόλης. Αστική εξέλιξη και αστικοποίηση. Σχολή του Chicago. Πολυκεντρικά μοντέλα. Σύγχρονες προσεγγίσεις. Αστικοποίηση στην Ελλάδα.

ΙΕΡΑΡΧΗΣΗ ΠΟΛΕΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ.

Βασικές έννοιες της κεντρικής θέσης. Υφιστάμενες ιεραρχήσεις. Η θεωρία της κεντρικής θέσης. Γενίκευση της θεωρίας της κεντρικής θέσης.

ΑΛΛΗΛΟΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΠΟΛΕΩΝ.

Αιτίες μετακινήσεων. Η έννοια της απόστασης. Αλληλοεπιδράσεις και το σύστημα των πόλεων. Μοντέλα αλληλοεπιδράσεων.

ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΒΑΣΗΣ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ.

Η έννοια της οικονομικής βάσης, προβλήματα σχετιζόμενα με την οικονομική βάση. Μοντέλο ανάπτυξης πόλεων. Διαφορική ανάπτυξη πόλεων

ΑΣΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΕΣ ΑΣΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ

Οι παγκόσμιες πόλεις. Η μετάβαση από την μοντέρνα στη μετα-μοντέρνα πόλη.. Η συμβολή των πολιτιστικών δραστηριοτήτων και της αναψυχής  στην αστική αλλαγή.

ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΟΛΗ.

ΑΣΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ.

Η πόλη και οι χρήσεις γης. Στοιχειώδης θεωρία των χρήσεων γης. Αξία γης. Θεωρία αξίας γης. Οικονομικές διαστάσεις της ανάπτυξης των πόλεων.

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ.

Α) Πρότυπα κατανομής των οικονομικών δραστηριοτήτων. Ζωνοποίηση των δευτερογενών δραστηριοτήτων στην πόλη. Παράγοντες που επιδρούν στην εγκατάσταση των οικονομικών δραστηριοτήτων.

Β) Ορισμός εμπορικών δραστηριοτήτων. Τόποι εγκαταστάσεως εμπορικών δραστηριοτήτων. Δομή των τόπων εγκαταστάσεως.

ΤΟ ΟΡΙΟ ΠΟΛΗΣ ΚΑΙ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΓΥΡΟΥ.

Το όριο πόλης και αγροτικού περίγυρου σαν αστική περιοχή. Το όριο πόλης και αγροτικού περίγυρου και το φάσμα μετάβασης από την πόλη στην αγροτική περιοχή.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΑΣΤΙΚΟ ΧΩΡΟ.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ.

Συστατικά του στεγαστικού προβλήματος. Αγορά κατοικίας. Στεγαστική πολιτική και αστικός χώρος. Εναλλακτικές γεωγραφικές λύσεις.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΑΣΤΙΚΟ ΧΩΡΟ.

Κοινωνικός αποκλεισμός. Χωρικός αποκλεισμός. Συλλογική κατανάλωση.

ΟΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΠΟΛΕΙΣ .

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ.

ΑΣΤΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ

Οι σπουδάστριες/στες επιλέγουν ανάμεσα σε δύο συγγράμματα:
1. Paul Knox & Steven Pinch, 2009, Κοινωνική Γεωγραφία των Πόλεων, Σαββάλας, Αθήνα
2. Tim Hall, 2005, Αστική Γεωγραφία, Κριτική, Αθήνα

Επίσης διανέμονται και οι Σημειώσεις Αστικής Γεωγραφίας των Α. Σιόλα - Ι. Σαγιά
Ανάλογα με το θέμα της άσκησης προτείνεται πρόσθετη εξειδικευμένη βιβλιογραφία.

Η εξέταση στο τέλος του εξαμήνου αποσκοπεί στο να ελέγξει την κριτική αφομοίωση της θεωρίας και της άσκησης-εφαρμογής και αποτελεί το 60% του τελικού βαθμού.

Η άσκηση έχει στόχο την εμβάθυνση στις έννοιες και τις ερμηνευτικές κατηγορίες διερεύνησης της εξέλιξης-ανάπτυξης των σύγχρονων πόλεων και την εξοικείωση των σπουδαστών με τις μεθόδους αναγνώρισης και καταγραφής των συνιστωσών της, με ‘επί του πεδίου’ πρακτική εφαρμογή, σε επιλεγμένα θέματα και περιοχές, αποτελεί δε το 40% του τελικού βαθμού.

Διδάσκων:
Γ. Φώτης, Καθηγητής ΕΜΠ

Συνεπικουρούντες:
Μ. Πηγάκη, ΕΔΙΠ
Δ. Στάμου, ΕΔΙΠ